Nauka jazdy motocyklem od A do Z: maja 2014

czwartek, 22 maja 2014

Kask

Dzisiejszy post poświęcę na omówienie podstawowych informacji na temat najbardziej oczywistej części stroju motocyklowego, czyli kasku.

Zanim wybierzesz się do sklepu dobrze by było abyś dowiedział się na jakie rzeczy warto zwrócić uwagę aby kask który kupisz był nie tylko ładny z wyglądu, ale również aby był dobrze dopasowany, komfortowy oraz co najważniejsze - bezpieczny. Głowę mamy tylko jedną i warto poświęcić każdą dodatkową złotówkę na rzecz ochrony właśnie tej części naszego ciała.
W związku z tym że kaski integralne i szczękowe są najbardziej popularne, większość opisu będzie dotyczyła właśnie głównie tych modeli.

Aspekt prawny


Jedną z rzeczy, które możesz jeszcze sprawdzić nie wychodząc z domu jest czy kask który chcesz kupić rzeczywiście jest kaskiem motocyklowym.

Aby kask można było nazwać kaskiem motocyklowym musimy przy nim/na nim znaleźć 2 ważne informacje.

Pierwszą z nich jest Atest Europejskiej Komisji Gospodarczej ECE R 22-05, który opisuje w jaki sposób kask ma być testowany i jakie wartości są dopuszczalne aby można było go stosować na motocyklu.
Spełnienie tego atestu jest konieczne aby można było dopuścić dany produkt do użytku.
Podczas takiego testu, sprawdzane jest tłumienie uderzenia, wytrzymałość zapięcia paska, zsuwanie się kasku oraz jego wytrzymałość.
Pamiętajmy, że dotyczy to Europy. Np w USA obowiązuje troszkę bardziej rygorystyczna norma DOT.

Informację o spełnieniu tego atestu można znaleźć np w formie naklejki z tyłu kasku lub jako jedną z informacji w jego dokumentacji.


Drugą rzeczą jest homologacja europejska Ex. Jest to dopuszczenie kasku do użytku w Europie. Aby kask mógł dostać homologację europejską czyli aby można było legalnie się w nim poruszać musi min. przejść pozytywne testy i dostać atest ECE-R-22-05.
Znaczek homologacji jest dosyć charakterystyczny więc nie powinieneś mieć problemu z jego znalezieniem. Szukamy literki E razem z jakąś cyfrą/liczbą w środku okręgu.


Cyfra/liczba jaką znajdziemy po literce E oznacza tylko kraj, w którym homologacja została wydana. Kask możemy używać we wszystkich krajach, które honorują taki sposób dopuszczenia/testowania. Czyli dla nas ważne jest, że homologacja została wydana, ale nie jest ważne w którym z tych państw:

E1 Niemcy
E2 Francja
E3 Włochy
E4 Holandia
E5 Szwecja
E6 Belgia
E7 Węgry
E8 Czechy
E9 Hiszpania
E11 Wielka Brytania
E12 Austria
E13 Luksemburg
E14 Szwajcaria
E16 Norwegia
E17 Finlandia
E18 Dania
E19 Rumunia
E20 Polska
E21 Portugalia
E22 Rosja

Homologację znajdziemy w każdym kasku bez większego problemu. Po prostu musi ona być w 2 miejscach - tak stanowią przepisy.
Pierwszym z nich jest okolica paska pod brodą i dotyczy homologacji skorupy kasku:






a drugim jest szybka kasku, która wymaga oddzielnej homologacji. Wiąże się to z tym, że szybka jest traktowana jako element akcesoryjny/wymienialny przez co musi być oddzielnie badana na zarysowania czy pękanie.









I tutaj tak na prawdę kończy się to co możemy znaleźć w przepisach odnośnie ubioru motocyklisty.


UWAGA!
Nie wszystkie szybki będą miały homologację dopuszczenia do użytkowania.
Pewnie zauważyliście, że każdy kask stojący na półce w sklepie jest standardowo wyposażony w przezroczystą szybkę. Wiąże się to min. z problemem homologacji. Mocno przyciemnione szybki po prostu nie spełniają zadań (mimo, że są produkowane z tych samych materiałów) jakie stawia przed nimi homologacja.
Chodzi oczywiście o jazdę nocą. Aby szybka dostała znaczek Ex musi dać się w niej jeździć 24h / dobę a niestety w przyciemnionych szybkach nie jest to możliwe. Stąd zamiast tego znaczka znajdziemy na nich spory opis, w którym znajdziemy min.:
"do stosowanie tylko w ciągu dnia, na drogach nie publicznych"



Budowa, rozmiar, waga kasku


Ok, sprawy prawne mamy już za sobą czyli przechodzimy do kolejnego punktu, którym powinieneś się kierować przy wyborze kasku.

To co musisz wiedzieć to to, że kask de facto składa się z 3 podstawowych warstw:
- skorupa zewnętrzna
- wypełnienie EPS ( znajduje się pomiędzy wyściółką a skorupą i wygląda jak ubity styropian)
oraz
- wyściółka.
Nie będziemy się zagłębiać w to dalej, ale pierwsze dwie warstwy są warstwami dosyć złożonymi.



Warto tylko dodać, że skorupa w najtańszych kaskach zrobiona jest z taniego materiału jakim bez wątpienia jest termoplastik, a droższe to różnego rodzaje kompozytów, które są bardziej wytrzymałe i lżejsze.

Razem ze wzrostem ceny wzrasta nie tylko jakość użytych materiałów do produkcji kasku, ale również zmieniają się gabaryty samego kasku.
W najtańszych kaskach możemy zauważyć jedną prawidłowość. Jak postawimy obok siebie 5 sztuk tego samego modelu, ale różniące się rozmiarem (od XS do XL), z zewnątrz nie będziemy w stanie odgadnąć która skorupa odpowiada któremu rozmiarowi. Wszystkie będą tak samo duże.
Robiąc taki sam test droższych modeli, bez trudu to rozróżnimy, ponieważ producenci stosują więcej niż 1 rozmiar skorupy, np XS-S to jest jedna mała skorupa, potem średniej wielkości M-L i duża skorupa XL.
Jakie korzyści płyną z takiego rozwiązania dla Ciebie ?
Po pierwsze dostajesz kask który wielkością będzie bardziej do Ciebie pasował i nie będzie sprawiał wrażenia olbrzymiego (pomimo małej głowy jaką posiadasz).
Po drugie mniejszy kask to mniejsza powierzchnia i mniejszy opór powietrza.
Po trzecie to mniej użytego materiału do produkcji czyli kask będzie lżejszy.

I tutaj przechodzimy do kolejnej sprawy czyli do wagi kasku. Najtańsze kaski, min. za sprawą materiału z jakiego jest zrobiona skorupa są zazwyczaj o wiele cięższe niż droższe kaski wykonane z kompozytów.

Waga kasku zazwyczaj oscyluje w granicach 1200 - 1700 g. Jak już widać 0,5 kg mniej na głowie to całkiem sporo. Będzie to odczuwalne zwłaszcza przy dłuższych podróżach oraz podczas jazdy w czasie silnego wiatru.

Skoro już znasz podstawowe informacje, możemy przejść do kolejnego etapu wyboru kasku.

CENA


Tak, ustalenie pułapu cenowego jest iście priorytetowe, bo w końcu masz do wydania konkretną, określoną ilość gotówki.
Tak na prawdę możemy rozróżnić 4 pułapy cenowe, pomiędzy którymi faktycznie widać spore różnice w zastosowanych technologiach/dodatkach.

300 zł
Jest to najniższa cena przy której możemy w ogóle mówić o tym, że kask może używać na motocyklu.
Dostajemy tutaj typowy podstawowy model większości popularnych firm.

550 zł
Pojawiają się systemy z nieparującymi szybkami (pinlock), blenda przeciwsłoneczna, wyjmowalne wnętrze czy dodatkowe akcesoria które można kupić zazwyczaj osobno. 

800 zł
Zazwyczaj dopiero od tej ceny można dostać kask którego skorupa jest zrobiona z kompozytów a nie termoplastiku oraz zaczynają występować 2 wielkości skorupy, jedna mała dla XS-M a druga duża dla L-XL.
Również możemy znaleźć kaski z dedykowanym zestawem bluetooth, czy systemem docisku szybki (aby obniżyć hałas wewnątrz).

1400 zł i więcej
To już najwyższa półka o jakiej można mówić (oczywiście górnej granicy raczej brak ;) ).
Kaski testowane w tunelach aerodynamicznych, nawet 5 wielkości skorupy, niska waga (nawet ok 1200 g), systemy pomagające wyciszyć wnętrze kasku.
Co ważne w tej cenie mamy zazwyczaj zapewnione darmowe serwisowanie, regulacje ustawienia szybki i dostęp do innych usług w ramach akcji prowadzonych przez tych producentów.

Rodzaj - typ


Przypominam, że spora część informacji którą tutaj czytasz dotyczy tylko kasków integralnych oraz szczękowych (np kask krosowy nie ma szybki więc informacje na jej temat są zbędne przy wyborze takiego kasku).

Ok, skoro wiesz już ile to wszystko będzie kosztowało, przechodzimy do dalszej części, w której musisz wybrać odpowiedni typ kasku. Zazwyczaj jest on ściśle powiązany z typem motocykla.

Do wyboru masz:

kask do motocykli krosowych



kask do motocykli chopper, cruiser, tzw. "otwarty"


kask do motocykli szosowych, sportowych tzw. "integralny"



kask do motocykli turystycznych, tzw. "szczękowy"



oraz 'coś' co się nazywa "orzeszek"


Celowo nie użyłem słowa "kask" ponieważ "orzeszek" nie ma homologacji czy atestu i nie jest dopuszczony do korzystania z niego na motocyklu. Krótko mówiąc wg prawa jeżeli jedziemy w orzeszku to tak jakbyśmy jechali bez kasku. Pamiętaj również że takie coś na głowie, w razie potrzeby, nie uchroni Cię przed skutkami uderzenia.

Rozmiar kasku a rozmiar głowy


Tak jak wszystkie ciuchy mają swoją rozmiarówkę, podobnie jest i w tym przypadku.
Aby wstępnie wybrać odpowiedni rozmiar jest nam potrzebna miarka krawiecka i nasza głowa ;)
Interesuje nas obwód głowy nad uszami (czyli w miejscu gdzie mamy największy obwód).
Tak zmierzoną wartość porównujemy z tabelką producenta danego kasku.

Mniej więcej będzie to wyglądało tak:

XXS 51-52 cm
XS 53-54 cm
S 55-56 cm
M 57-58 cm
L 59-60 cm
XL 61-62 cm
XXL 63-64 cm

Pamiętaj jednak, że jest to tylko rozmiar orientacyjny. Rzeczywisty nie zawsze wypada tak samo, często jest to 1 rozmiar mniejszy lub większy.

Ok, czas w takim razie abyś poszedł do sklepu i zaczął przymierzać wszystkie kaski jakie tylko wpadną Ci do rąk, niezależnie od ceny czy modelu jaki wcześniej wybrałeś. Dlaczego ? Chociażby dlatego abyś miał możliwość porównania komfortu różnych 'skorup'. Warto tak podejść do kupna jeszcze z jednego powodu - dopasowania. Musisz wiedzieć o jeszcze jednej rzeczy. Tak jak producenci odzież szyją ją wg jakiegoś wzorca i ma ona pasować na jakiś manekin, podobnie jest i tutaj. Wewnętrzny kształt jest przewidziany na konkretną sztuczną głowę, która ma swój jeden określony kształt.
Czyli mimo dobrze dobranego rozmiaru może się okazać, że i tak będziesz odczuwał ciągły dyskomfort w wybranym przez Siebie kasku.


WAŻNE !
Zapamiętaj ! Aby można było powiedzieć czy kask jest dobrze dopasowany do Twojej głowy, musisz czuć jak każda możliwa gąbką znajdująca się w wyściółce dosyć mocno uciska Twoją głowę (z każdej strony). Musisz mieć jednak pewność, że to co czujesz to właśnie gąbka, która jest elastyczna i po 2-3 miesiącach jeżdżenia dopasuje się do Twojego kształtu głowy. Po tym czasie będziesz czuł, że kask jest komfortowy ale jednocześnie stabilny na Twojej głowie. Jeżeli jednak będziesz czuł miejscowy, punktowy ból i masz podejrzenie, że nie jest on związany z wyściółką, tylko ze "styropianem" wówczas ten model nie jest dla Ciebie, a zwiększenie rozmiaru nic nie pomoże (mimo iż pierwsze wrażenie powie Ci inaczej). Wtedy niestety musisz poszukać innego modelu/firmy.
Zanim pójdziesz do kasy i dokonasz zakupy pochodź w tym kasku po sklepie przez ok 15-20 minut.
Zazwyczaj jest to wystarczający czas abyś się przekonał o tym o czym przed chwilą mówiliśmy.



Wyposażenie, dodatki i akcesoria


Skoro już dotarłeś do tego momentu to zapewne wiesz jak poprawnie wybrać i dobrać dla siebie kask.
Niestety dla Ciebie to jeszcze nie koniec wyborów :)
Jest jeszcze szereg elementów wyposażenia i akcesoriów nad którymi również powinieneś się chwilkę zastanowić. Mają one wpływ zarówno na bezpieczeństwo (np. nieparująca szybka), jak i komfort użytkowania (np. wyjmowalne wnętrze czy blenda przeciwsłoneczna).

W takim razie do dzieła.

Nie parująca szybka

Jedną z ważniejszych spraw na które zwracam uwagę podczas zakupu kasku jest fakt czy szybka będzie parowała czy jednak ma jakiś system zapobiegający temu złośliwemu i niebezpiecznemu zjawisku.
Zapewne wielokrotnie zauważyłeś motocyklistów, którzy w chłodne czy deszczowe dni jeżdżą z lekko uchyloną szybką, a w momencie zatrzymywania np. przed sygnalizacją świetlną otwierają ją całkowicie.
Bynajmniej nie robią tego dla przyjemności. Bo w końcu co to za przyjemność otwierać szybkę kiedy pada nam deszcz na twarz ?

Pierwszym ze sposobów na nieparującą szybkę jest tak zwany "pinlock".
Jest to dodatkowa szybka montowana od wewnątrz kasku do oryginalnej szybki. W tańszych kaskach zazwyczaj do dokupienia, a w droższych od razu w standardzie. Warunek jest jeden. Szybka w Twoim kasku musi posiadać po bokach takie małe piny służące właśnie do montażu "pinlocka".
Jeżeli został on prawidłowo zamontowany i idealnie pasuje (większość ma dodatkową uszczelkę aby było lepsze spasowanie i aby powietrze nie dostawało się pomiędzy te szybki) będziesz mógł się cieszyć z nieparującej szybki (producent zaleca wymianę zazwyczaj co 12 miesięcy).
Szybki pinlock występują w różnych kolorach, nie tylko przezroczystym. Obecnie jest to najlepsza opcja.


Druga opcja jest troszkę gorsza ale przy odpowiednim wyborze również się sprawdzi. Chodzi o specjalną folijkę z nieparującego materiału, którą nakleja się od wewnętrznej strony na szybkę.
Warto przejrzeć testy, które folijki się sprawdzają a na które szkoda pieniędzy.







Ostatni sposób jest w większości przypadków najgorszą alternatywą, ale i tutaj, jak testy pokazały, znajdują się perełki. Mowa oczywiście o czyś co nazywa się "antifog". Jest to pojęcie pod które można podczepić wiele sposobów, zarówno iście spartańskich jak spryskanie szybki specjalnym sprayem, poprzez posmarowanie jej różnymi innymi specyfikami do fabrycznego pokrycia jakąś substancją włącznie.
Ostatnie wyjście z reguły jest troszkę lepsze i czasami faktycznie daje dobre rezultaty. Np w jednym z kasków, które miałem możliwość testowania szybka od wewnętrznej strony była pokryta jakąś w dotyku gumową substancją. Nie przeszkadzała w jeździe, a podczas testu na nieparowanie wytrzymywała całkiem sporo czasu.

Wyjmowalne wnętrze

Rzadko spotykane w tanich kaskach, w drogich raczej standard. Możemy tutaj mówić o tańszej wersji czyli wtedy kiedy odczepić możemy tylko "policzki" albo o droższej - wyjąć można całą wyściółkę.
Rozwiązanie z wyjmowalnym całkowicie wnętrzem jest rewelacyjne. Dlaczego ? Chociażby dlatego, że każdy kask po ok 3-4 sezonach jeżdżenia zrobi się zdecydowanie za luźny i należało by kupić nowy kask. W przypadku wyjmowalnego wnętrza wystarczy zazwyczaj wymiana właśnie tego elementu i mamy znowu dobrze dopasowany kask z wysokiej półki za cenę samej wyściółki. Poza tym o wiele łatwiej utrzymać ją w czystości.

Blenda przeciwsłoneczna i wymienne szybki

Kiedy jeździć motocyklem jak nie wtedy kiedy jest ciepło i słonecznie ? No właśnie. To co mobilizuje nas do jazdy jednocześnie utrudnia nam pokonywanie kolejnych kilometrów. Na co dzień aby uniknąć rażącego światła zakładamy okulary przeciwsłoneczne, a jak to wygląda na motocyklu ?
Opcji zasadniczo masz 3 opcje:
1. Okulary przeciwsłoneczne - wiąże się to niestety z koniecznością zatrzymania motocykla i często zdjęcia rękawic aby założyć czy zdjąć okulary. No i ważna sprawa, okulary należy odpowiednio dobrać pod względem kształtu oraz sprawdzić czy nie mają przypadkiem żadnych elementów zapobiegających spadaniu (nie da się ich wtedy wcisnąć między głowę a kask).


2. Blenda przeciwsłoneczna - dodatkowy element wyposażenia kasku, choć nie wszystkie są w nią wyposażone. Są to zintegrowane okulary przeciwsłoneczne opuszczane i podnoszone specjalnym mechanizmem zintegrowanym na od zewnętrznej strony na kasku. Jest to zdecydowanie najlepsza opcja.







3. Akcesoryjne szybki - efektowne i efektywne, przy czym mają 3 małe minusy, pierwszy to to, że trzeba się zatrzymać i zazwyczaj zdjąć kask aby zmienić szybkę, drugi to to, że zawsze musimy mieć drugą szybkę przy sobie (jedna przyciemniona a druga przezroczysta). Ostatni minus tego rozwiązania został przedstawiony na początku artykułu czyli aspekt prawny. Niestety wg przepisów nie są one dopuszczone do użytku na drogach publicznych. Z homologacją można znaleźć lekko przyciemnione oraz kolorowe (o ile mają odpowiednią przepuszczalność światła).



Osłona podbródka oraz osłona nosa

Kolejne dodatkowe elementy które możemy znaleźć w kasku to właśnie te 2 osłony. Jakie mają zadanie ?
Osłona nosa teoretycznie żadnej ;) raczej element wizualny. Czasami jest dosyć dużych rozmiarów podobno aby wydychane powietrze nie leciało bezpośrednio na szybkę (sprawa z parowaniem). Ale nie oszukujmy się, w takiej małej przestrzeni jaka jest po zamknięciu szybki i tak to nie zda egzaminu. Do głowy przychodzi mi tylko jeszcze jedno zadanie jakie może spełniać. Podczas jazdy z lekko uchyloną szybką trochę inaczej kieruje powietrze. Tak czy inaczej - głownie bajer ;)



Za to osłona podbródka jest już fajnym dodatkiem. Powoduje, że powietrze które w czasie jazdy odbija się od naszej klatki piersiowej nie wlatuje od spodu do kasku i nie powoduje zbytniego wysuszania oczu/soczewek, oraz co ważniejsze zapobiega wlatywaniu owadów - a to już jest istotna sprawa.
Oczywiście podczas jazdy latem po mieście większość motocyklistów jeździ bez tej osłony aby mieć lepszą wentylację. Najwięcej plusów zbiera w trasie oraz w chłodne dni. Może być wykonana zarówno z materiału jak i z gumy.

Wyciszenie i wentylacja

Celowo te 2 cechy zestawiłem ze sobą, ponieważ są dosyć mocno ze sobą powiązane. Wentylacja w kasku jest bardzo ważnym aspektem ponieważ, skoro jeździmy głównie kiedy jest gorąco to niestety ale będziemy się pocić. Odpowiednio prowadzone nawiewy świeżego powietrza w przedniej części kasku oraz odprowadzanie ciepłego powietrza są istotne. W najtańszych modelach możemy zaobserwować 2 wloty, a w najdroższych nawet 5. Pamiętajmy jednak, że wloty powietrza to nie klimatyzacja. Poczujemy chłodek tylko w czasie jazdy powyżej 30 km / h. Podczas stania w korku ratuje nas jedynie otwarcie szybki kasku.
Co ma wentylacja do głośności kasku ? Szum w kasku, który często jest bardzo dotkliwy dla naszych uszu, związany jest z powietrzem, które owiewa nasz kask. Im kask jest mniej szczelny i mniej aerodynamiczny tym będzie bardziej głośny. Warto abyś zwrócił na to zjawisko uwagę, ponieważ długa jazda przy wysokim poziomie dźwięku może w dość krótkim czasie pogorszyć Ci słuch. Oczywiście jest szereg możliwości aby chronić nasz uszy, więc przemyśl, które z tych rozwiązań będą dla Ciebie najlepsze, a praktyka pokaże Ci czy jedno wystarczy czy jednak trzeba spróbować połączyć kilka z nich.
Jakie elementy są istotne aby obniżyć głośność kasku:
- odpowiednio dobrany rozmiaru
- wielkość kasku, jego kształt (tutaj warto sprawdzić czy kask był testowany w tunelu aerodynamicznym)
- szczelne przyleganie szybki do uszczelki kasku
- szczelność po zamknięciu wlotów powietrza
- stosowanie osłony podbródka
- w niektórych modelach możemy zastosować wkładkę Whisper Strip czy zaślepki akustyczne wkładane do środka kasku w miejsce przeznaczone na uszy
- stopery do uszu (pamiętaj że lepsze będą te dedykowane do motocykla, które tłumią bardziej szumy, a mniej dźwięki potrzebne np syreny policji, w przeciwieństwie do tych najprostszych, w których wszystkie dźwięki są tak samo tłumione)

KONIEC


W sumie z takich podstawowych spraw to by było na tyle ;) Wiem wiem... sporo tego jest, ale mam nadzieję, że jakoś przez to wszystko przebrnąłeś a zdobyta wiedza pozwoli Ci podjąć dobrą decyzję. Powodzenia w szukaniu swojego idealnego kasku ! Jeżeli będziesz miał jakiekolwiek pytania - pisz śmiało.